Cami Hat Yazısı Nedir?
Cami Hat Yazısı Nedir?
Hat yazısı, kaligrafi ve hüsnühat gibi yazı öğeleri kullanılarak çeşitlenen, çoğunlukla dekoratif amaçlı kullanılan, görsel ve estetik sanat dalıdır.
Hat yazısı, anlatılmak isteneni ahenkli ve süslü üslubuyla sunar. Yazıya derin anlam katmasından dolayı camilerde tercih edilen yazılardır. El mahareti gerektiren hat yazısı, ancak ustasının elinden bir şahesere dönüşecek nitelikteki yazılardır. İslamiyet'te yazının güzelliklere kavuşması hat sanatı ile mümkün olmuştur. İslam sanatının kalbi olan hat yazısı Latin harflerinden farklı olarak genellikle Arap alfabesiyle yazılır. Arap harfleri, hattatların ellerinde anlamlarını yitirmeden en güzel şekillere bürünürler.
Tarihçesi çok eskiye dayanan bu sanat, matbaanın icadından önce daha bir yaygın ve tercih edilen yazı sistemlerinden biriydi. Osmanlı’da hat sanatının ilerleyişini kavrayabilmek için dönemin politik gelişimlerinin incelenmesi gerekir. II. Osmanlı padişahı Orhan, Bursa'nın fethinden sonra başkent olmasına müteakip imar çalışmaları başlatmıştır. Buna binaen cami, medreseler, hamamlar gibi yapıların inşa edilmesiyle hat sanatı gelişmeye ve yükselmeye başlamıştır. Zamanla değeri artmış ve bu sanatı geliştirmeye yönelik çalışmalar önem kazanmıştır. Eğitimin yanı sıra el mahareti gerektiren bu sanatın icra edilmesi iyi ustaların yetiştirilmesi ile mümkündür. Celi yazı (olduğundan daha büyük yazılar) olarak birkaç örneğine, Bursa’daki Yeşil cami kitabesi ile 2. Murat Cami kitabesinde rastlayabiliriz. 1. Murat devrinde celi yazıda Selçuklu imajından uzaklaşıp, bu devrin kitabelerindeki dikey harflerin uçlarında bulunan sivrilmiş kılıç uçlarındaki dönüşler, yerini daha küt şekillere bırakmıştır. En güzel örneği, Edremit Hüdavendigar Camii'nin kitabesi ve İznik'te Nilüfer Hatun İmareti bunlara örnek teşkil ederler ve en güzel örneklerindendir. Osmanlı padişahlarından,
Beyazıd-ı Veli, IV.Murat, II.Mustafa, III.Ahmet, II.Mahmud, Sultan Abdülmecid ve Sultan Reşad bizzat hat sanatı ile ilgilenmişlerdir.
Hat yazısı, dolgun şekilleri, ritmik gücü ve içeriğiyle cazibesi günden güne artan ve camilerde çokça tercih edilmiş ve edilecek olan sanat eserlerine dönüşmüştür. Hattat, hat yazısını icra ederken görünenin dışında görünmeyeni de manevi anlamda betimleyemeye çalışırken yazının ruhunu ortaya koymaya çalışır.